Otizm spektrum bozukluğu alanında çeşitli disiplinlerden uzman ve uygulamacılar çalışmaktadır. Ne yazık ki OSB’nin tıbbi tedavisi henüz yoktur. Otizmli bireylere önerilen pek çok uygulama ise bilimsel dayanaktan yoksundur. Bilimsel dayanağı olmayan, etkili olup olmadığı bilinmeyen uygulamalarla başta çocukların çok değerli zamanları olmak üzere ailelerin kaynakları boşa harcanmaktadır. Otizm alanında kullanılan en etkili uygulamalar erken dönemde başlatılan, yoğun psikoeğitsel nitelikli çalışmalardır.
Alpaslan Otizm Vakfı çatısı altında Prof. Dr. Onur Kurt’un danışmanlığında otizmli bireylere yönelik erken ve yoğun eğitim çalışmaları gerçekleştirilecektir. Prof. Dr. Onur Kurt rutin aralıklarla erken ve yoğun eğitim çalışmalarına süpervizyon sağlayacaktır. Bu çalışmalarda otizmde başarı için kritik öneme sahip bileşenler bir araya getirilecektir. Bunlardan bazıları aşağıda sıralanmaktadır:
Erken ve Yoğun Eğitim Çalışmaları
Otizm spektrum bozukluğu alanında çeşitli disiplinlerden uzman ve uygulamacılar çalışmaktadır. Ne yazık ki OSB’nin tıbbi tedavisi henüz yoktur. Otizmli bireylere önerilen pek çok uygulama ise bilimsel dayanaktan yoksundur. Bilimsel dayanağı olmayan, etkili olup olmadığı bilinmeyen uygulamalarla başta çocukların çok değerli zamanları olmak üzere ailelerin kaynakları boşa harcanmaktadır. Otizm alanında kullanılan en etkili uygulamalar erken dönemde başlatılan, yoğun psikoeğitsel nitelikli çalışmalardır. Alpaslan Otizm Vakfı çatısı altında akademik danışmanların gözetimi altında otizmli bireylere yönelik erken ve yoğun eğitim çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmalarda başarı için kritik öneme sahip bileşenler bir araya getirilmektedir. Bunlardan bazıları erkenlik, yoğunluk, otizme özgü müfredat takibi, akranlarla bir arada eğitim ve anne-babaların sürece aktif katılımlarının sağlanmasıdır.
Okul Çağı Öğrencileri İçin Eğitim Çalışmaları (7-18 Yaş)
Otizm spektrum bozukluğundan etkilenen öğrencilerin akademik performansları, OSB’li olmayan akranlarıyla birlikte ilköğretim ve orta öğretim kurumlarında kaynaştırma eğitimi (kapsayıcı eğitim/bütünleştirme) alıp alamayacaklarının belirleyicisi olmaktadır. OSB’li bazı öğrenciler, tipik akranlarıyla birlikte ilkokul (1. kademe), orta okul (2. kademe) veya lise (3. kademe) eğitimlerini sürdürebilirken, bazı öğrenciler ise okul rutinin bir bölümünü destek eğitim biriminde veya özel eğitim sınıflarında geçirmeye ihtiyaç duyarlar (kısmi kaynaştırma), bazı OSB’li öğrenciler ise tipik gelişim gösteren akranlarından ayrı eğitim ortamlarında, özel eğitim uygulama merkezlerinde eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdürür. Ülkemizde, OSB’den etkilenen ve erken-nitelikli-yeterli yoğunlukta eğitim hizmetlerinden yararlanabilen çocuk sayısı ne yazık ki sınırlıdır. Erken-nitelikli-yeterli yoğunlukta eğitim hizmetlerinden yararlanamamak, ilkokul çağına gelmiş OSB’li çocukların akranlarıyla birlikte aynı eğitim ortamında kaynaştırma eğitimi almalarını oldukça güç hale getirmektedir. Bu güçlük, ilerleyen yıllarda özellikle ergenlik öncesi ve süresince OSB’li çocukların akranlarıyla olan gelişimsel ve akademik farklılıklarını oldukça belirgin hale getirmektedir. Alpaslan Otizm Vakfı, kaynaştırma hizmetlerinden yararlanamayan ve özel eğitim uygulama merkezlerine devam eden öğrencilere, işlevsel akademik beceriler-sosyal etkileşim-iletişim becerileri-günlük yaşam becerileri-sosyal beceriler ve hareket becerilerini geliştirmeyi hedefleyen kapsamlı eğitim modeli sunmaktadır. Bu modelde, okul çağında olup ayrıştırılmış eğitim ortamında (özel eğitim uygulama merkezi) hizmet alan öğrencilerin gereksinim duyduğu alanlar olan işlevsel akademik beceriler, sosyal etkileşim-iletişim beceileri, bağımsız yaşam için temel günlük yaşam becerileri (örneğin; giyinme, banyo,tuvalet vb.) ve bazı ileri günlük yaşam becerileri (örneğin; yemek hazırlama, bulaşık yıkama, ev temizliği, alışveriş yapma vb.) ile hareket becerilerinin (birleşik hareket becerileri, spor branşlarına hazırlayıcı etkinlik ve oyunlar) kazandırılması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, öğrencilere bire-bir öğretim düzenlemesi sunulmakta, uygun zaman ve beceri gruplarında tersine kaynaştırma süreci başlatılmakta ve toplum temelli ortamlarda genelleme çalışmaları da yapılarak daha bağımsız ve uyumsal davranışlara sahip bireylerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Bu amaç doğrultusunda, vakıf bünyesinde OSB’den etkilenen 7-18 yaş arası öğrencilere yarı zamanlı (4 saat) veya tam zamanlı (8 saat) kapsamlı eğitim modeli sunulmaktadır. Bu eğitim modelinde, işlevsel akademik beceriler-sosyal etkileşim & iletişim becerileri-günlük yaşam becerileri-sosyal beceriler ve hareket becerilerinden oluşan çeşitli rutinler yer almakta ve bu rutinlerde yer alan becerilerin öğrencilere öğretimi, özel eğitim öğretmeni ve beden eğitimi öğretmeninden oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirilmektedir. Bu ekip, ayrıca bir akademik danışman tarafından izlenerek kapsamlı eğitim modelinin tanımlandığı gibi OSB’li öğrencilere uygulanması (uygulama güvenirliği) sağlanmaktadır.
Genç Yetişkin ve Yetişkin OSB’li Bireyler İçin Eğitim Çalışmaları (18 Yaş Üstü)
Otizm Spektrum Bozukluğundan etkilenen bireylerin pek çoğu, 12 yıllık zorunlu eğitim sonrası tipik akranları gibi yüksek öğretime veya çalışma hayatına kolayca geçiş gösterememektedir. Bu güçlüklerin nedenleri; düşük akademik performans, sosyal etkileşim sorunları, iletişim becerilerinin yetersiz oluşu ve/veya uygun olmayan ve sosyal normlara uygun olmayan davranışlar olabilir. Özellikle 18 yaş ve sonrasında, OSB’li genç yetişkin bireylerin günlük yaşam bağımsızlıklarını korumak ve geliştirmek, aile üyelerine bağımlılıklarını azaltmak ve sağlık yaşam alışkanlıklarını kazanmalarını sağlayarak başarılı yaşlanma modelinin temel prensiplerini (hastalık ve engele yol açabilecek durumlarla etkin mücadele, bilişsel ve fiziksel aktivitelerin sürdürülmesi ve yaşamın içinde aktif olarak bulunma) uygulayabilmeleri hedeflenmelidir. Bu kapsamda Alpaslan Otizm Vakfı bünyesinde, OSB’li genç yetişkin bireylere günlük yaşam bağımsızlığına yönelik beceriler kazandırmak (örneğin; öz bakım, alternatif iletişim becerilerinin öğretimi vb.), fiziksel aktivite alışkanlıklarını sürdürme ve fiziksel uygunluk düzeylerini geliştirerek olası süreğen sağlık sorunlarına karşı önleyicilik (örneğin; egzersiz programının düzenli uygulanması) ve amaçlı serbest zaman etkinliklerinin öğretimi ile beceri repertuarlarının genişletilmesi ve yaşamın içerisinde üretken olmaları (örneğin; seramik, bahçe bakımı, karton koli montajı vb.) hedeflenmektedir. Ayrıca, ileri günlük yaşam becerilerine (örneğin; alışveriş yapma, ev temizliği, yiyecek hazırlama vb.)
sahip bazı OSB’li bireylere, korumalı iş yerlerinde çalışmaya hazırlık için geçiş becerilerini kazandırma programı da uygulayarak toplumsal ortamlara katılımları amaçlanmaktadır.
